Polski system ochrony zdrowia zmaga się z narastającymi brakami kadrowymi, co negatywnie odbija się na zarówno pracownikach służby zdrowia, jak i pacjentach. Lekarze, pielęgniarki i położne czują się coraz bardziej przeciążeni, a sytuacja ta prowadzi do wzrostu wypalenia zawodowego, przewlekłego stresu oraz braku work-life balance. Aż 50% menedżerów i dyrektorów placówek medycznych zauważa te zjawiska, a 33% potwierdza, że rosnąca liczba pracowników decyduje się na odejście z zawodu – wynika z raportu Philips „Future Health Index 2024”.
Niedobór personelu medycznego: dane OECD i polskie realia
Według raportu OECD „Health at a Glance 2023”, na każdy 1 tys. mieszkańców w Polsce przypada 5,7 pielęgniarek (przy średniej dla krajów OECD wynoszącej 9,2) oraz 3,4 lekarza (przy średniej wynoszącej 3,7). Zasoby kadrowe podtrzymują w dużej mierze lekarze w wieku emerytalnym – 77% lekarzy to mężczyźni powyżej 65. roku życia, a 66% pielęgniarek to kobiety powyżej 60. roku życia. Jednocześnie widoczne są duże braki w grupie specjalistów w wieku 40–50 lat, w tym internistów, pediatrów, chirurgów ogólnych i ginekologów-położników, co stanowi poważne zagrożenie dla funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej.
Wypalenie zawodowe i jego skutki
Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektorka Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, podkreśla, że brak kadry to jedno z największych wyzwań polskiej ochrony zdrowia. Obecne problemy są trudne do rozwiązania w krótkim czasie, ponieważ kształcenie nowych lekarzy i pielęgniarek trwa wiele lat. Choć warunki płacowe uległy poprawie, to jednak środowisko pracy nadal stwarza ogromne wyzwania. Wypalenie zawodowe jest powszechnym problemem, a wielu pracowników ochrony zdrowia doświadcza poważnych problemów zdrowotnych z powodu stresu i przeciążenia.
Jak wynika z raportu Philips, 50% liderów ochrony zdrowia zauważa wypalenie zawodowe wśród personelu medycznego, co prowadzi do obniżenia morale i spadku zaangażowania. Dodatkowo, 33% pracowników medycznych deklaruje, że z tego powodu coraz częściej decyduje się na odejście z zawodu.
Technologia jako potencjalne rozwiązanie
Niedobór personelu przekłada się nie tylko na komfort pracy lekarzy, ale również na jakość opieki nad pacjentami. Aż 74% liderów ochrony zdrowia w Polsce wskazuje, że personel medyczny ma mniej czasu na pracę z pacjentem, co jest znacznie wyższym wynikiem niż europejska średnia (58%). Dr Tomasz Zieliński, wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie, zaznacza, że przeciążeni lekarze są mniej efektywni i bardziej podatni na błędy.
Rozwiązaniem na załagodzenie braków kadrowych może być szkolenie nowych i podnoszenie kwalifikacji obecnego personelu, a także wprowadzenie zawodów wspierających, takich jak asystenci medyczni. Ważnym elementem jest również szersze wykorzystanie technologii, które mogłoby odciążyć personel od biurokratycznych obowiązków. Michał Kępowicz z Philips Polska wskazuje, że automatyzacja procesów, sztuczna inteligencja oraz systemy zdalnej opieki nad pacjentem mogą znacznie poprawić sytuację kadrową.
Przyszłość ochrony zdrowia z technologią
Aż 94% liderów sektora ochrony zdrowia w Polsce jest przekonanych, że szersze wykorzystanie technologii ma kluczowe znaczenie dla rozwiązania problemów kadrowych. Jeszcze większy odsetek (99%) wskazuje na korzyści płynące z wdrożenia wirtualnej opieki i komunikacji z pacjentem. Jednak pomimo entuzjazmu wobec nowinek technologicznych, personel medyczny często podchodzi sceptycznie do automatyzacji, a brak czasu na podnoszenie kwalifikacji stanowi dodatkowe wyzwanie.
Michał Kępowicz podkreśla, że technologie takie jak sztuczna inteligencja, automatyzacja procesów i wirtualizacja opieki medycznej mogą pomóc w rozwiązaniu problemów kadrowych. Przykładem są systemy RPA (robotic process automation), które usprawniają procesy administracyjne i diagnostyczne, oraz rozwijające się technologie umożliwiające zdalną opiekę nad pacjentem. Aby jednak efektywnie wykorzystywać te narzędzia, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej edukacji i rzetelnych danych.
W obliczu narastającego kryzysu kadrowego, środków zaradczych należy szukać zarówno w szkoleniu nowych specjalistów, jak i właściwym wykorzystaniu technologii. Jedynie kompleksowe podejście może przynieść poprawę sytuacji w polskim systemie ochrony zdrowia i zagwarantować pacjentom odpowiednią opiekę.
