Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło szczegółowy plan reformy mediów publicznych w Polsce, mający na celu wprowadzenie Europejskiego Aktu o Wolności Mediów (EMFA) do polskiego porządku prawnego. Reforma obejmuje zmiany w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji (KRRiT), regulacje dotyczące powoływania władz w spółkach medialnych oraz finansowania mediów publicznych, a także zasady koncentracji na rynku medialnym. Uwagi do przygotowanych założeń będą zbierane do końca września 2024 roku.
Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego, podkreśliła, że media publiczne są kluczowe dla kształtowania opinii publicznej i demokracji. „Zależy nam na stworzeniu jasnych zasad funkcjonowania i zabezpieczeniu niezależności mediów. Dlatego też zdecydowaliśmy się na szerokie konsultacje, aby każdy mógł wyrazić swoje opinie” – powiedziała Wróblewska. Konsultacje potrwają trzy miesiące, po czym zostanie opracowany raport, który będzie podstawą do przygotowania ustawy.
Europejski Akt o Wolności Mediów
Europejski Akt o Wolności Mediów, który wszedł w życie 7 maja 2024 roku, ustanawia minimalne standardy funkcjonowania mediów publicznych w Unii Europejskiej. Celem tych regulacji jest zapewnienie dostępu do rzetelnych informacji oraz niezależności redakcyjnej mediów.
Kluczowe obszary reformy
Finansowanie mediów publicznych
Obecny system finansowania mediów publicznych nie gwarantuje ich stabilności. Ministerstwo proponuje zastąpienie abonamentu finansowaniem z budżetu państwa, co ma wynosić co najmniej 0,09% PKB rocznie. Dzięki temu możliwe będzie zmniejszenie ilości reklam w telewizji publicznej i skupienie się na realizacji misji publicznej. Realizacja tej misji będzie oceniana społecznie i kontrolowana przez zreformowaną KRRiT.
Reforma Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
Proponowane zmiany zakładają przywrócenie KRRiT 9-osobowego składu, z członkami powoływanymi przez Sejm, Senat i Prezydenta. Wprowadzony zostanie mechanizm rotacyjności składu, który co 2 lata wymieni część członków. Kompetencje KRRiT zostaną rozszerzone, obejmując m.in. opracowanie krajowej bazy danych własności mediów oraz monitorowanie pluralizmu mediów w Polsce.
Powoływanie władz mediów publicznych
Rady Nadzorcze będą powoływane przez KRRiT oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wybór członków zarządów spółek mediów publicznych odbędzie się w dwuetapowych konkursach. Kandydaci będą oceniani publicznie, a wybory będą transparentne i oparte na kompetencjach.
Pluralizm mediów
Reforma zakłada liberalizację przepisów dotyczących koncesji na rozpowszechnianie programów oraz wprowadzenie ograniczeń dla jednostek samorządu terytorialnego w prowadzeniu działalności medialnej. Regulacje mają również dotyczyć kontroli koncentracji rynku medialnego oraz transparentnego wydatkowania środków publicznych na reklamy.
Harmonogram prac
Proces konsultacji społecznych potrwa od 24 czerwca do 23 września 2024 roku. Raport z konsultacji zostanie opublikowany w październiku 2024 roku. Na jego podstawie, do końca 2024 roku, zostanie przygotowany projekt ustawy, który następnie trafi do konsultacji publicznych i międzyresortowych.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ten sposób dąży do stworzenia przepisów, które będą odpowiadały na potrzeby rynku medialnego oraz gwarantowały niezależność i rzetelność mediów publicznych w Polsce.
