W ostatnich latach obserwujemy znaczący wzrost liczby katastrof naturalnych, co podkreśla Światowa Organizacja Meteorologiczna, wskazując na pięciokrotny przyrost w ciągu ostatnich 50 lat. Mimo tego, rozwój technologii wczesnego ostrzegania oraz zarządzania kryzysowego pozwala na ograniczenie liczby ofiar aż trzykrotnie. Kluczowym elementem tych nowych rozwiązań są dane satelitarne, które stały się nieocenionym wsparciem w trakcie kryzysów, takich jak wrześniowa powódź na południowym zachodzie Polski.
Wprowadzenie do projektu Civil Security Hub
Podczas wywiadu dla agencji Newseria Biznes, dr Jakub Ryzenko, szef Centrum Informacji Kryzysowej w Centrum Badań Kosmicznych PAN, podkreśla znaczenie inicjatywy Civil Security Hub. Projekt ten, wspierany przez Europejską Agencję Kosmiczną, ma na celu koordynację danych satelitarnych w kontekście zarządzania kryzysowego. Współpraca z fińską firmą Iceye, znaną z tworzenia największej cywilnej konstelacji radarowych satelitów, ma na celu integrację informacji nie tylko z satelitów, ale także z dronów.
Kluczowe funkcje danych satelitarnych
Dzięki nowym technologiom, obserwacja satelitarna zyskuje na znaczeniu, a jej zastosowanie podczas powodzi pozwala na precyzyjniejsze lokalizowanie zagrożeń. Dr Ryzenko zwraca uwagę, że lepsza świadomość sytuacyjna umożliwia skuteczniejsze podejmowanie decyzji oraz efektywniejsze akcje ratunkowe. „Obserwacja satelitarna, monitorowanie wody, łączenie tych informacji z dronami oraz ocena ryzyka stają się kluczowymi elementami w działaniach ratunkowych,” dodaje.
Szybka reakcja na kryzys
Projekt Civil Security Hub, mimo pierwotnych planów uruchomienia wiosną 2025 roku, został w trybie eksperymentalnym wprowadzony wcześniej z uwagi na powódź we wrześniu. „Wykorzystanie technik satelitarnych podczas powodzi to przykład skutecznego wspierania działań ratunkowych,” informuje dr Ryzenko. Do różnych instytucji, takich jak Państwowa Straż Pożarna czy regionalne centra zarządzania kryzysowego, wysłano 147 map w zaledwie godzinę od ich wytworzenia, co miało kluczowe znaczenie w operacji ratunkowej.
Współpraca z Iceye i programem Copernicus
Dane dostarczane przez satelity, w tym te z programu Copernicus (Sentinel-1, Sentinel-2) oraz Landsat 8/9, były nieocenionym wsparciem, gdyż pozwoliły na efektywne planowanie działań, takich jak ewakuacja mieszkańców zagrożonych obszarów. Specjaliści CIK CBK PAN korzystali z tych informacji, aby lepiej zrozumieć, jakie regiony zostały zalane oraz jak skutecznie zarządzać sytuacją kryzysową.
Proaktywne podejście do zarządzania kryzysowego
W miarę jak technologiczne możliwości się rozwijają, wzrasta również potencjał danych satelitarnych w kontekście wczesnego ostrzegania o katastrofach. Dr Ryzenko wskazuje na dążenie do lepszej świadomości sytuacyjnej, która pozwala na trafniejsze decyzje w obliczu zagrożeń. „Bez względu na rodzaj zagrożenia, nasze działania koncentrują się na trzech kluczowych obszarach: powodzi, pożarach lasów oraz gwałtownych zjawiskach pogodowych,” zaznacza.
Podsumowanie
Wykorzystanie danych satelitarnych w Polskim systemie zarządzania kryzysowego to krok w stronę efektywniejszego reagowania na naturalne katastrofy. Dzięki projektowi Civil Security Hub i współpracy z firmą Iceye, możliwe jest nie tylko monitorowanie sytuacji kryzysowych, ale również podejmowanie działań prewencyjnych, które mogą zminimalizować konsekwencje przyszłych katastrof. To innowacyjne podejście staje się wzorem do naśladowania dla innych krajów pragnących poprawić swoją zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z katastrofami naturalnymi.
