W dzisiejszych czasach, kiedy o edukacji mówi się więcej niż kiedykolwiek, pojawia się pytanie, co naprawdę stoi za słowem „edukacja”. Czy to tylko suche wyniki testów i egzaminów, czy może coś więcej? Jak się okazuje, polscy uczniowie radzą sobie całkiem nieźle w międzynarodowych badaniach typu PISA czy TIMSS, dotyczących umiejętności matematycznych, przyrodniczych oraz czytania ze zrozumieniem. Niestety, pomimo dobrych wyników w tych obszarach, zarówno uczniowie, jak i nauczyciele stają przed znacznie poważniejszym wyzwaniem – odnalezieniem dobrostanu w murach szkolnych.
Uczniowie między wynikami a samopoczuciem
Badania pokazują, że choć nasi młodzi ludzie nie mają problemów z przyswajaniem wiedzy, to ich samopoczucie w szkole pozostawia wiele do życzenia. Czują się niekomfortowo, trudno im się identyfikować ze środowiskiem szkolnym, pojawia się poczucie obcości. Zastanawiające jest to, że w badaniu PISA 2022 Polska znalazła się na jednym z ostatnich miejsc pod względem poczucia przynależności uczniów do szkoły. Czy nie powinniśmy zadać sobie pytania, co jest tego przyczyną?
Nauczyciele szukający uznania
Nie tylko uczniowie przeżywają kryzys identyfikacji ze szkołą. Nauczyciele w Polsce również zmagają się z wieloma problemami. Z badań PIRLS 2021 wynika, iż polscy nauczyciele zajmują ostatnie miejsce pod względem zadowolenia z pracy oraz poczucia docenienia i uznania. Tylko 27% nauczycieli w Polsce deklaruje wysoki poziom satysfakcji zawodowej, co sytuuje nasz kraj na niechlubnym ostatnim miejscu. W dodatku nadmiar obowiązków i brak czasu skutecznie zniechęcają ich do dalszego rozwoju zawodowego.
Generacyjna luka w zawodzie nauczyciela
Można zauważyć, że średnia wieku nauczycieli w Polsce stale rośnie, co rodzi obawy o tworzenie się luki pokoleniowej w tym zawodzie. Co więcej, aż połowa młodych stażem pedagogów z Warszawy rozważa zmianę zawodu. Jakie są tego przyczyny? Przeciętny nauczyciel w Polsce ma 22 lata doświadczenia w zawodzie, co wskazuje na to, że coraz mniej młodych ludzi decyduje się na tę ścieżkę kariery. Czy to kwestia wynagrodzenia, braku społecznego uznania, czy może czegoś jeszcze innego?
Współpraca kluczem do zmiany
Jak podkreśla dr hab. Małgorzata Żytko, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kluczem do poprawy sytuacji w polskich szkołach jest współpraca między wszystkimi stronami procesu edukacyjnego: nauczycielami, uczniami, rodzicami, samorządem, społecznością lokalną oraz absolwentami. Cele takie jak wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży oraz ujawnianie ich potencjału w bezpiecznej atmosferze powinny być wspólne dla wszystkich.
Podsumowanie
Czas pokazał, że same wyniki w testach nie gwarantują szczęścia ani zadowolenia w szkole. Czy nie nadszedł zatem najwyższy czas, aby szerzej spojrzeć na to, co dzieje się za murami naszych placówek oświatowych? Wspólnymi siłami powinniśmy dążyć do stworzenia środowiska, w którym każdy – zarówno uczniowie, jak i nauczyciele – będzie czuł się doceniany i szczęśliwy. To wymagające zadanie, ale czy jest coś ważniejszego niż dobrostan naszej młodzieży i tych, którzy ich kształcą?
