W pierwszym roku obowiązywania ustawy o fundacjach rodzinnych, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, jako jedyny w Polsce uprawniony do wydawania zezwoleń na działanie tych podmiotów, wpisał do specjalnego rejestru 1012 fundacji. W tym okresie złożono 1651 wniosków, a rozpatrzono 1045 z nich, z których żaden nie został odrzucony. Według danych sądowych, średni czas trwania postępowania rejestracyjnego wynosił około 7 miesięcy.
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjenta oraz świadczenia na jego rzecz. Fundator określa w statucie cel fundacji. Tego typu podmioty są nowością w polskim prawie, a ustawa je regulująca weszła w życie w styczniu 2023 roku. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim bada statut i inne dokumenty fundacji, decydując o jej wpisie do rejestru.
W pierwszym roku obowiązywania ustawy, zarejestrowano 1012 fundacji rodzinnych, co znacznie przekroczyło szacunki ustawodawcy, który przewidywał powstanie około 300 takich podmiotów. Według adwokata Michała Kwaśniewskiego z Kancelarii Quidea, wysoka liczba rejestracji wskazuje na atrakcyjność konstrukcji prawnej i podatkowej fundacji rodzinnych, które sprawdzają się w praktyce gospodarczej i życiu prywatnym fundatorów.
Eksperci wskazują, że wysoki popyt na fundacje rodzinne wynika z ich potrzeb rynkowych, świadomości polskich przedsiębiorców o znaczeniu sukcesji oraz korzystnych warunków prawno-podatkowych. Paweł Tomczykowski z Kancelarii Tomczykowski Tomczykowska podkreśla, że fundacje rodzinne mają najczęściej jednego fundatora, który jest także członkiem zarządu, a kontrola pozostaje w rękach założyciela lub założycieli.
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, rozpatrując 1045 wniosków, nie odrzucił żadnego, co zdaniem mec. Michała Kwaśniewskiego wynika z profesjonalnego przygotowania dokumentacji przez pełnomocników i zaangażowania notariuszy. Pracownicy sądu i sędziowie często wspierają wnioskodawców, identyfikując mankamenty i umożliwiając ich korektę.
Jednak prof. Adam Mariański zauważa, że sąd rygorystycznie podchodzi do tematu i wymaga dodatkowych dokumentów, które nie zawsze są określone w przepisach. Średni czas trwania postępowania rejestracyjnego, według jego doświadczeń, wynosi od 1,5 do 5 miesięcy, choć może się wydłużyć w pojedynczych przypadkach.
Tempo rejestracji przyspieszyło dzięki wzmocnieniu kadrowemu w sądzie. Mec. Michał Kwaśniewski wskazuje, że brak digitalizacji procesu rejestracji wydłuża czas potrzebny na obieg korespondencji. Prof. Mariański dodaje, że zainteresowanie tworzeniem fundacji rodzinnych wzrasta, co może jeszcze bardziej wydłużyć postępowanie, jeśli proces nie zostanie zdigitalizowany i nie zwiększy się liczba pracowników sądu.
