W ostatniej dekadzie świadkami byliśmy prawdziwej eksplozji liczby patentów związanych z generatywną sztuczną inteligencją (genAI). Rozwojowi technologii towarzyszy wzrost aktywności patentowej – z niespełna 733 patentów w 2014 roku do imponujących ponad 14 tys. w roku 2023. Co stoi za tym fenomenem i jakie wyzwania rzuca przed światem prawa i innowacji?
Rozkwit technologii genAI
Postęp technologiczny w dziedzinie generatywnej sztucznej inteligencji jest nie do przecenienia. Wszystko zaczęło się zmieniać w 2017 roku z wprowadzeniem sieci neuronowych typu transformer, pozwalając na stworzenie dużych modeli językowych. Dzięki nim możliwe stało się generowanie tekstów, obrazów, muzyki, a nawet kodów, które znajdują zastosowanie m.in. w chatbotach. Światowe Organizacje Własności Intelektualnej (WIPO) w swoim raporcie „Patent Landscape Report: Generative Artificial Intelligence” podkreśla, że w ciągu zaledwie dekady udokumentowano 54 tys. wynalazków związanych z genAI, z czego ponad 25% pojawiło się w ostatnim roku.
Wyzwania prawne i przyszłość AI
Wzrost liczby patentów niesie jednak za sobą pytania o regulacje prawne. Obecnie normy prawne, np. w zakresie praw autorskich AI, nie nadążają za tempem rozwoju technologii. Istniejące przepisy wymagają „czynnika ludzkiego” do uzyskania praw autorskich, pozostawiając wynalazki generowane przez AI w pewnej próżni prawnej. Jak zauważa Dorota Rzążewska, prezeska Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, potrzebujemy czasu na znalezienie odpowiednich rozwiązań prawnych, które ochronią innowacje w dziedzinie sztucznej inteligencji.
Zastosowanie genAI i rozwój sektora
Sztuczna inteligencja staje się niezbędnym narzędziem w różnych dziedzinach – od nauk przyrodniczych, przez zarządzanie dokumentacją, aż po przemysł i transport. Warto zaznaczyć, że AI nie tylko przyspiesza prace nad nowymi wynalazkami, ale również pomaga w tłumaczeniach i walidacji patentowej. Jak podkreśla Rzążewska, umiejętne wykorzystanie AI może pomóc w przygotowaniu ostatecznej wersji zgłoszenia patentowego, choć wymaga to zachowania ostrożności, aby nie ujawnić chronionego rozwiązania.
Przyszłość regulacji prawnych dotyczących AI
Choć Unia Europejska podjęła już kroki w kierunku uregulowania wykorzystania AI przez wprowadzenie rozporządzenia AI Act, wiele kwestii wciąż pozostaje nierozwiązanych. Regulacje mają na celu zapewnienie rozwoju i promocji bezpiecznej technologii AI oraz minimalizację ryzyka nadużyć. Jednakże, jak zauważają eksperci, istotne jest, aby przedsiębiorstwa wewnętrznie regulowały kwestie związane z wykorzystaniem AI, zanim nowe przepisy wejdą w życie.
Podsumowanie
Wzrost liczby patentów w dziedzinie generatywnej sztucznej inteligencji odzwierciedla potencjał i szybkość rozwoju tej technologii. Stwarza to nie tylko nowe możliwości, ale również rzuca wyzwanie światowemu porządkowi prawnemu. Jest to dopiero początek drogi, która może zdefiniować, jak technologia sztucznej inteligencji będzie kształtować naszą przyszłość. Jak myślisz, na ile świat jest gotowy na te zmiany?
