W ostatnich latach samorządy w Polsce znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, spowodowanej między innymi wprowadzeniem Polskiego Ładu. Wprowadzane zmiany podatkowe znacząco obniżyły dochody własne wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, co postawiło przed nimi wyzwanie w zakresie finansowania potrzebnych inwestycji. Jednakże nadzieję na stabilizację sytuacji dają nowe regulacje oraz dostęp do środków unijnych i kredytów.
Kluczowe źródła finansowania
Z trzech głównych źródeł finansowania, na które mogą liczyć samorządy w Polsce, finanse własne, środki unijne oraz kredyty, każde odgrywa niezmiernie ważną rolę w realizacji zaplanowanych inwestycji. Mateusz Walewski, główny ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), podkreśla, że to na nich opiera się finansowanie jednostek samorządu terytorialnego. Dostęp do stabilnego finansowania jest kluczowy dla prowadzenia przez samorządy polityki rozwojowej.
Reforma finansowania samorządów jako konieczność
Wychodząc naprzeciw zmianom i wyzwaniom, Ministerstwo Finansów pracuje nad nowymi przepisami dotyczącymi finansowania jednostek samorządu terytorialnego, które mają trafić do konsultacji publicznych. Zaproponowana reforma ma na celu wzmocnienie samorządów, zapewnienie większej autonomii oraz uniezależnienie ich od decyzji na szczeblu centralnym. Takie działania mają gwarantować większą przewidywalność i stabilność finansową JST.
Szansa na zieloną transformację
Dodatkowo, w ramach Krajowego Planu Odbudowy, BGK uruchomił pierwszy instrument finansowany z części pożyczkowej – pożyczki wspierające zieloną transformację miast. Jest to szansa dla samorządów na finansowanie inwestycji, które sprawią, że miasto stanie się bardziej zielone, nowoczesne i przyjazne dla mieszkańców. Takie podejście nie tylko wpisuje się w europejskie tendencje związane z dbałością o środowisko, ale również otwiera przed samorządami nowe możliwości rozwojowe.
Wyzwania i perspektywy
Reforma systemu finansowania, nowatorskie instrumenty finansowania z KPO, a także trwająca współpraca z bankami i instytucjami finansowymi, jak BGK, pokazują, że pomimo wyzwań, przed samorządami w Polsce otwierają się nowe możliwości. Co więcej, zwiększony budżet środków unijnych na lata 2021-2027 może być szansą na znaczące inwestycje, które wpłyną na poprawę jakości życia mieszkańców lokalnych społeczności.
Czy samorządy wykorzystają te szanse? Jakie nowe projekty uda się zrealizować dzięki dostępnemu finansowaniu? To pytania, na które odpowiedź przyniosą kolejne miesiące i lata, ale już teraz widoczne są kontury przyszłych zmian, które mogą radykalnie przekształcić polskie miasta i gminy.
